BioShock

Elk jaar is er altijd wel één game die gewoon met kop en schouders boven alles uitsteekt. Speelde je in 2006 geen Gears of War? Dan hoor je er gewoon niet bij. Geen Resident Evil 4 in 2005? Opzouten. Ben je bang om in 2007 alweer de boot te missen? Met BioShock zit je de komende maanden wel goed, want dit is voor mij nu al Game of the Year en het beste wat er tot nu toe op de next generation consoles is verschenen.

I’m Andrew Ryan and I’m here to ask you a question

BioShock, pfoe. Waar begin ik? Het verhaal lijkt me een goede. BioShock begint in 1960 in een vliegtuig boven de Atlantische Oceaan. Die vorige zin heb je waarschijnlijk al in tientallen previews gelezen, maar voor de mensen die nog onbekend zijn met dit fenomeen herhaal ik het nog maar eventjes. Jij bent een reiziger per vliegtuig en aangezien het aeriale reizen een halve eeuw gelezen nog niet heel erg ver ontwikkeld was, gaat er wel eens wat mis. Jouw kist stort neer en de brokstukken belanden in het zwarte oceaanwater. Overal om je heen licht een vuurzee van brandend kerosine op en je wordt langs het wrak waarin je je onlangs bevond en tussen de inferno’s door naar een grote vuurtoren gedreven. Daar kun je niks anders dan een lift nemen en je reis naar onderwaterzeestad Rapture is begonnen.

Je ontdekt dat Rapture is geschapen door een utopist, Andrew Ryan. Hij had genoeg van het Witte Huis, genoeg van het Kremlin en genoeg van het Vaticaan. Genoeg van macht, god en alles wat maar slecht zou zijn op deze planeet. Geen ziekte, honger, oorlog, emotie, woede of armoede meer. Onder water is alles rustiger en hoe gek zou het dan zijn om een onderwatermetropool te construeren? Rapture is het resultaat en het is niet bepaald een klein gehucht. Denk aan Taris, die wolkenkrabberplaneet uit Star Wars: Knights of the Old Republic, zet hem onder water, verbind de gebouwen met glazen tunnels en het begint al erg veel op Rapture te lijken. Ik had het in ieder geval nog nooit gezien en bij elk nieuw aangezicht werd ik keer op keer verbaasd. Eén van de bekendste gamesscènes van dit jaar zal ongetwijfeld het decor zijn waarin jij door de glazen onderwatergang loopt en het vliegtuig waarin je je zojuist nog bevond zich opeens met een noodvaart die tunnel instort. Het glas breekt, water stroomt naar binnen en hoewel je je op het eerste ogenblik de fliktyfus schrikt, krijg je er daarna spontaan claustrofobie van. Door het stromende water word je dieper Rapture in gedreven en al snel sta je oog in oog met de eerste gemuteerden.

Would you kindly pick up that shortwave radio?

Gelukkig dient er zich al snel een redder in nood aan. Je vindt een soort primitief mobieltje waarop een geheimzinnige man genaamd Atlas zich meldt. De eerste uren zegt hij wat je waar kan vinden, waar je het voor gebruikt en geeft hij je je eerste opdrachten. Zijn vrouw en kind zijn ergens verderop en als je wil dat hij je helpt, zul je ze moeten redden. Atlas is echter totaal niet wie hij zich voordoet, maar daar ga ik lekker niks meer over zeggen. BioShock moet je beleven, moet je over je heen laten komen en moet je ondergaan. En wanneer het verhaal je om welke reden dan ook niet vast kan pakken, dan doet het spel op zich dat zelf wel.

Neem nou een situatie ergens in het begin van het spel, waarin je voor de eerste keer geconfronteerd wordt met Big Daddies en Little Sisters. Wat dat precies zijn komt zometeen nog aan bod, maar het komt erop neer dat jij geamuseerd door een raampje toekijkt hoe zo’n grote griezel een Splicer tegen de muur aan spietst met zijn boor, waarna hij opeens en zonder waarschuwing zijn slachtoffer door het glas heen ramt. Je kunt je voorstellen dat je je helemaal rot schrikt en dan zijn het nog vooral de psychologische angsten die BioShock je aanjaagt. Rapture ligt dik een zeemijl onder water en de beklemmende sfeer heerst er altijd. Je wil er weg, en zo snel mogelijk. Maakt jou het uit dat je niet alle Splicers afschiet, niet alle Plasmids bemachtigt of niet alle unlockables vindt. Gevaar kan elk moment opdoemen en dan komt het vanaf de plaatsen waarvan jij het nooit verwacht, óók nog helemaal aan het einde van de game, wanneer je denkt dat je het inmiddels allemaal wel gehad hebt. Je loopt langs een vloer die bezaaid is met lijken, en aangezien twee kamers verderop alle dode vijanden opeens uit hun dood herrezen toen je langs ze liep en het je vreselijk lastig maakten, let je nu extra goed op je tellen. Hoewel het natuurlijk niks uitmaakt hoeveel lawaai je maakt, sluip je langs alle dode gemuteerden en haal je opgelucht adem aan het einde van de kamer. Je loopt de deur in en plotseling sta je in het pikkedonker wanneer alle lichten uitgaan. Een goede seconde erna gaan de lampen weer aan en kijk je opeens in het bleke gezicht van een gemuteerde gillende keukenmeid met oogloze oogkassen en uitgevallen haar. Begrijp me niet verkeerd, BioShock is verre van een horrorgame à la Resident Evil, maar op sommige momenten laat het spel je minstens zo erg schrikken en dat is enkel en alleen te danken aan het feit dat je zo geweldig goed in de game gezogen wordt.

Adam is the canvas of genetic modification, but Plasmids are the paint.

BioShock kent uiteraard een flink arsenaal wapens waarmee jij al die gemuteerden van je af kunt schieten, dat is echter niet het enige en zeker niet het belangrijkste. In Rapture is iets vreselijk mis gegaan met de vondst van Adam, een goedje dat mensen laat muteren. Dit is dan ook de reden dat alles zo vreselijk mis is gegaan in Rapture, de mensen spoten zichzelf ermee vol en werden daar sterker, mooier, slimmer of wat ze maar wilden van. Een overdosis is echter ook niet goed, want dan verander je van een mooie vrouw in een Splicer met een uitgemergeld gelaat, wallen tot je kin en een stem als nagels over een schoolbord. Atlas laat het jouzelf ook injecteren en wanneer je wakker wordt ben je haast één van hen, met als enig verschil dat jij nog wel bij zinnen bent en niet in dienst van de stad staat. Je hebt de beschikking gekregen over je eerste Plasmid, de Electric Bolt. Dit is een elektrische stoot die erg veel schade toebrengt aan je vijanden en je zult hem dan ook zeker veel gebruiken. Dat kan echter niet oneindig, want aangezien Plasmids een soort van magie is, heb je er mana voor nodig. Die mana is in Rapture aanwezig in de vorm van Eve. Eve vind je door de hele stad heen, in de bezittingen van lijken, in automaten of zomaar op de vloer, in de vorm van injectiespuiten. Is je magiepoel een beetje leeg, dan spuit je jezelf even vol met deze blauwe insuline en kun je er weer tegenaan.

That’s the Big Daddy. She gets the Adam, he keeps her safe.

Adam is veel schaarser dan Eve. Eve kun je van bijna alle vijanden halen, Adam is alleen verkrijgbaar via Little Sisters. Little Sisters zijn oorspronkelijk de kinderen onder de inwoners van Rapture geweest en ze hebben hun onvolwassenheid dan ook meegenomen in hun mutatie. Zij zijn degenen die Adam verzamelen in Rapture en zij zijn ook degenen die dat als enige kunnen. Vechten is echter niet hun sterkste punt, waardoor er altijd een Big Daddy naast loopt. Deze kun je nog het beste vergelijken met een scubaduiker uit de eerste decennia van de vorige eeuw, met een grote koperen bol op zijn kop met een rond raam er in en een soort metalen pak. Verder is hij nog uitgerust met een boor en brengt hij tonnen schade toe. Wanneer het je toch lukt om zo’n Big Daddy neer te halen kun je ervoor kiezen om de bijbehorende Little Sister meteen af te maken en voor de volle mep Adam te gaan, of je kunt haar ziel bevrijden. Hierdoor krijg je niet direct en niet zoveel Adam, maar later krijg je het alsnog en bovendien levert het een dikke achievement op als je ze allemaal redt. Jouw keuzes om de Little Sisters te doden of te bevrijden bepalen of jij de game goed of kwaad speelt en het bepaalt dan ook welk einde je te zien krijgt. Want ja, ook BioShock bevat meerdere conclusies.

Toaster in the Tub

BioShock is dan wel een shooter en er is meestal maar één weg die je op kunt in de onderzeese gewelven van Rapture, maar toch geeft deze game je een heel erg grote vrijheid, BioShock laat je namelijk zelf beslissen hoe je je vijanden afmaakt. Dat klinkt op het eerste gezicht niet echt innovatief en het concept is dat ook helemaal niet, maar BioShock voert het uit zoals je dat nog nooit ervaren hebt. Ten eerste biedt de game je de keus hoe je je Adam besteed. Welke Plasmids maak jij sterker en gebruik je veel? Er zijn in totaal twaalf Plasmids die je kunt gebruiken om je vijanden mee aan te vallen en meer dan vijfitg Plasmids zijn er voor om je eigen personage sterker te maken of handige eigenschappen te geven. Denk dan aan upgrades, buffs en verdedigingsmechanismen die vanzelf gebeuren.

Dat bepaalt je speelstijl in de eerste plaats al heel erg en is ook meteen het Role Playing-element dat BioShock bevat. Ik weet zeker dat na een uur of vijf spelen geen enkele gamer met nog precies hetzelfde personage speelt. De één gaat voor veel levenskracht en een goede verdediging, de ander gaat voor hele sterke aanvallen waardoor je vijanden er sneller aangaan zodat je zelf uiteindelijk ook minder schade oploopt, en zo zijn er nog boeken vol te schrijven over alle mogelijkheden die je in BioShock hebt.

Verder kun je ook helemaal zelf uitmaken hoe je die Plasmids dan daadwerkelijk gaat gebruiken. Plasmids als Incinerate zetten je vijanden bijvoorbeeld onmiddelijk in de hens. Leuk wapenfeitje is dat Incinerate nog besmettelijker is dan vogelgriep op een Maleisische vogelmarkt, waardoor je met één welgemikte vuurspreuk je een hele horde vijanden in de fik kunt zetten, mits ze dicht genoeg op elkaar staan. Het gevolg is dat ze als een stel malloten door elkaar heen gaan rennen en waar mogelijk water op gaan zoeken om zichzelf te blussen. Iedereen die een beetje oplet tijdens natuurkunde weet dat water de wonderlijke mogelijkheid heeft om electriciteit te geleiden aangezien er altijd wel wat zouten in zijn opgelost, dus wanneer je een stel vijanden naar een stuk water lokt door ze eerst in de brand te zetten, om ze daarna in het water te electrocuteren door er één te bestoken met Electric Bolt, is dat bijzonder doeltreffend. Ik hoop dat ik er niet bij hoef te vertellen dat deze mogelijkheid gewoon ongelooflijk cool is en wanneer je een halfuurtje verder speelt kom je nog een trits andere mogelijkheden tegen.

Instead, I chose something different. I chose the impossible. I chose Rapture.

Rapture is ongelooflijk mooi vormgegeven in een art deco-stijl die je in geen één ander spel tegen zal gekomen. Hoge ruimtes, plafonds met grote gewelven en een aanblik die doet denken aan een mix van een grote, gotische kathedraal van binnen en oude family-restaurants op het platteland van de Verenigde Staten. Booths, sigarettenreclames en neon maken het feest compleet en het voelt gewoon als een echte wereld. Je weet dat zoiets nooit kan bestaan maar toch voel je je er heel erg vertrouwd in en soms lijkt het je wel een stad om eens een keer een bezoekje te brengen.

De vijanden passen verbluffend goed in dit alles en ze zijn geweldig ontworpen. Big Daddies zijn grote, ijzeren reuzen terwijl Little Sisters kleine heksen zijn. Splicers zijn gemuteerde wezens die hooguit lijken op enkele schepsels uit de Unreal Tournament-games, maar ook die beschrijving is niet op zijn plaats. Het is haast niet te doen om uit te leggen hoe BioShock vormgegeven is, daar is het te uniek voor en dat moet je gewoon ervaren. De sfeer is zo ontzettend goed, beklemmend en eng dat je alsmaar door blijft spelen en spelen. Het spel geeft je constant iets om te doen en een drijfveer om een game echt uit te spelen is erg belangrijk voor mij.
Daarnaast is er continue wel wat te beluisteren in het spel. Als je even stil gaat staan en je concentreert op de achtergrond, dan past de muziek zich er onmiddelijk op aan maar hoor je toch nog enkele piepjes en kraakjes waardoor je niet te lang op dezelfde plek blijft staan, aangezien je je gewoon niet veilig voelt.

De visuele effecten zijn top notch en sommige Plasmids blijf je gewoon maar gebruiken, alleen al om het feit dat ze zo’n overweldigend resultaat geven. Wanneer je later echter een Rocket Launcher krijgt wordt dat weer je favoriete speelgoed, aangezien die explosies minstens zo mooi zijn en zeker het meest realistische wat ik tot nu toe heb gezien. BioShock is zeker van alle markten thuis en je moet een erg in jezelf gekeerd persoon zijn wanneer je je hier niet door aan laat grijpen.

Conclusie

BioShock is geweldig en met afstand het beste spel wat ik de afgelopen twee jaar onder de knoppen heb gehad. De game is nog net een tikkie spannender, verslavender en mooier dan Gears of War en tot nu toe gewoon het beste spel van zijn generatie. Een online modus, die er niet in zit, mis je nergens aangezien de singleplayercampaign altijd wel wat te bieden heeft om je verder te laten spelen en de herspeelbaarheidswaarde gewoon erg hoog ligt. Echt mensen, Crysis gaat het heel erg moeilijk krijgen, Halo 3 kan de strijd niet aan en Call of Duty 4: Modern Warfare wordt compleet weggevaagd, want dit is met afstand het beste schietspel dat je dit jaar speelt en als het aan mij ligt ook nog eens het beste spel in het algemeen.

“I’m Andrew Ryan and I’m here to ask you a question:
is a man not entitled to the sweat of his own brow?

No, says the man in Washington. It belongs to the poor.
No, says the man in the Vatican. It belongs to God.
No, says the man in Moscow. It belongs to everyone.

I rejected those answers. Instead, I chose something
different. I chose the impossible. I chose…

RAPTURE.

A city where the artist would not fear the censor. Where
the scientist would not be bound by petty morality. Where
the great would not be constrained by the small. And
with the sweat of your brow, Rapture can become your
city as well.”

– Andrew Ryan, founder of Rapture