De Backlog: Hellblade: Senua’s Sacrifice

Het heeft maar een klein jaar gekost, maar Hellblade: Senua’s Sacrifice mag eindelijk van de backlog gestreept worden. Maandenlang had ik immens respect voor wat Ninja Theory hier neer heeft gezet, en toch kon ik mezelf zelden over de streep trekken om er daadwerkelijk doorheen te ploegen. Senua’s avontuur uitzitten is zwaar en vooral intens ongemakkelijk, maar al dat discomfort is niet voor niets geweest… Toch?

Dieper en dieper

Hellblade vertelt het meeslepende verhaal van Senua, een Keltische strijdster op zoek naar wraak en bezinning tegenover de Noormannen die haar thuisoord geplunderd hebben. Een tour de force die haar uiteindelijk naar de poorten van hun mythologische hel moet leiden, met alle ongoddelijke gevaren van dien.

Aanvankelijk klinkt dat als dertien in een dozijn actievermaak, ware het niet dat Senua’s afdaling meer intern dan extern is. Het kwaad dat ze met man en macht wil overwinnen, vind je niet per se aan het einde van haar zwaard, maar eerder verborgen in haar eigen geest.

Nog voordat we Senua überhaupt te hulp mogen schieten in haar queeste, wordt al duidelijk wat er “mis” is: Senua is door haar trauma’s in een voortdurende psychose terecht gekomen. Ze hoort stemmen, ziet hallucinaties en leeft meer dan eens in meerdere realiteiten, allemaal dwars door elkaar heen.

Bijgestaan door al die mentale drukte, mag jij met Senua de diepte in dwalen. Alsmaar dieper in het Noorse hellandschap, en daarmee dus ook dieper in haar eigen, verdraaide ziel.

Aandacht voor de aftakeling

Die psychische, verhalende factor is niet alleen wat Hellblade onderscheidt van menig ander actie-avontuur, het is per direct wat deze game uniek in zijn soort maakt. Met de soms fragiele Senua worden entertainmenttaboes doorbroken, naast het gegeven dat dit soort mentale malaise ook inzichtelijk wordt gemaakt voor hen die er geen ervaring mee hebben.

Voor dat stukje mental health awareness zet Ninja Theory zich overigens nog altijd in, wat zonder meer mooi is om te zien.

De gehele core feature is door Ninja Theory dan ook tactvol opgebouwd. Aan de hand van samenwerkingen met psychische experts, heen-en-weer met ervaringsdeskundigen, levensecht binauraal geluid én geslaagd acteerwerk, komt een angstvallig realistische vertolking van een psychose tot stand — aldus patiënten van soortgelijke verschijnselen. Het voelt als een speelbaar stukje waanzin, hoe vreemd dat misschien ook klinkt.

Senua’s neerwaartse spiraal is daardoor gigantisch confronterend, maar zelden betuttelend. De gehele psychose wordt niet neergezet als een cartoonesk kwaad, het vormt eerder de complete achtbaanrit waar Senua zich in waant. Soms neemt het horrorproporties aan, andere keren is het pure verwarring, dan is het plots een eindeloos gevecht tegen obscure schimmen.

En juist als je denkt Senua’s “duisternis” doorgrond te hebben, dan is het ineens prachtig, met ontroerende flashbacks vol warme tinten en geruststellende stemmen uit haar verleden. Er is geen touw aan vast te knopen, en dat is precies de bedoeling.

Als speler raak je zelf de weg kwijt in wát Senua’s psychose nu precies is. Wat is “echt” en wat zijn hallucinaties vanuit haar geest? Strikvragen natuurlijk, want Senua beleeft haar eigen realiteit, en dus zal jij die met haar moeten doorstaan…

Te veel van het “goede”

Hoe Hellblade je eigen bewustzijn uitput met stemmen in je kop en een voortdurend veranderende realiteit, is de voornaamste reden waarom ik de game als overweldigend heb ervaren. In de juiste omstandigheden (lees: in een pikdonkere kamer met je koptelefoon op) is Hellblade met regelmaat iets waarvan je even een pauze wilt nemen. Soms duurde die broodnodige time-out een avond, andere keren bleek het een maand of twee.

Enerzijds is dat een fantastisch compliment richting de makers van een psychose-simulator als deze — het voelt écht alsof ik er uit wil ontsnappen — anderzijds maakt het de game ook ongekend onplezierig. Dat is de bedoeling, natuurlijk, maar her en der lijkt het alsof Ninja Theory het er wellicht te dik op heeft gelegd. Zo dik dat het mogelijk afbreuk doet aan de game an sich.

Een deel van Senua’s verdraaide geest maakt bijvoorbeeld van de omgeving een reeks interessante puzzeltjes, maar die keren wel overdreven vaak terug. Tot vervelens toe vaak, zelfs. Patronen herkennen (en voortdurend herhaling zien) in wanorde zou een symptoom van de psychose moeten zijn, maar in gameplay-termen voelt het al snel overmatig — en vooral later ook te simplistisch.

Hetzelfde geldt voor het gros van de gevechten. Het gehele combat-systeem is relatief basaal om te achterhalen, maar wordt vaak onnodig lang opgerekt én ontnomen van vergevingsgezindheid. Combineer dat met een gebluft permadeath systeem, en het geheel smelt al snel samen tot een bundel nodeloze frustratie. Waarschijnlijk is dat wederom “de bedoeling”, maar dat maakt de game niet beter, enkel minder vermakelijk.

Puur uit respect of nieuwsgierigheid streef je dan misschien door, maar de game herinnert je er voortdurend aan dat de ervaring allesbehalve prettig is. Soms is dat in het kader van “zo kan een psychose nu eenmaal zijn”, maar net zo vaak lijkt het onder het vaandel “nu is de game iets langer” te vallen.

Pracht en kwaal

Herhaling daargelaten, moet Ninja Theory zonder twijfel geprezen worden voor wat de Britten hier neergezet hebben. Voor een middensegmentprijs krijg je een unieke beleving terug, een die getuigt van kunde en talent, ongeacht de minpunten. Nooit ervoer ik een stuk entertainment dat me bij vlagen zó ongemakkelijk liet voelen; niet wetende waar ik aan toe was of wat er gebeuren kon.

Van de verwilderde stemmen die door je hoofd tollen tot aan de verwezenlijking van ál het licht en donker in Senua’s realiteit; het is ongekend mooi en wanstaltig tegelijkertijd. Bijtijds worden die motieven en thema’s misschien langdradig opgerekt of rijkelijk herhaald, maar dat neemt niet weg dat de “hoogtepunten” van Senua’s avontuur niet te vergelijken zijn met wat we tot dusver hebben mogen ervaren in games.

Eindoordeel

Ook twee jaar na dato is Hellblade: Senua’s Sacrifice een titel die je nog goed op kan pakken, mits je eigen mentale welzijn nog tegen een paar rake klappen kan. Toegegeven, de psychotische afdwaling is absoluut niet voor iedereen, maar voor de gamers die “iets anders” willen ervaren in hun gebruikelijke actie-avonturen; knock yourself out. Dim die lichten, monteer je beste koptelefoon op je oren en confronteer Senua’s kwellingen, samen met alle andere stemmen in haar hoofd.

De kanttekeningen van het geheel bevinden zich overduidelijk in een overdaad aan gameplay-rek en -repetitie, maar daar kán je doorheen prikken. Uiteindelijk levert Hellblade genoeg gepaste, spirituele diepgang (én prachtige aangezichten) om de herhaling te verantwoorden, zolang je zelf niet gillend gek wordt van de zoveelste Viking-puzzel of een reeks eindeloze gevechten.

Hellblade: Senua’s Sacrifice is inmiddels te verkrijgen op pc (Steam of GOG), PlayStation 4, Xbox One (ook via Xbox Game Pass) en Nintendo Switch. Op pc is Hellblade bovendien na launch nog voorzien van een gratis VR-modus.

De game kent een richtprijs van circa 29,99 euro, maar wordt met regelmaat afgeprijsd op allerlei platformen.