Is er hoop voor licentiegames?

Nog niet zo lang geleden waren games gebaseerd op films en series een ‘moetje’. Melkkoeien waarmee kon worden meegelift op het succes van de franchise. Geen wonder dat dit soort games zelden goed waren. Gelukkig is er veel veranderd.

E.T. The Extraterrestrial

De combinatie van beperkte creatieve vrijheid en een zeer strakke deadline is voor ieder gameproject dodelijk. Het schoolvoorbeeld is E.T. The Extraterrestrial voor de Atari 2600 uit 1982. Het was niet de eerste game gebaseerd op een bestaande franchise. Het was wel de meest beruchte.

De ontwikkelaar, Howard Scott Warshaw, kreeg van Atari amper vijf weken de tijd om een game te schrijven die de hoge licentiekosten moest terugverdienen. Het resultaat was frustrerende, slecht geprogrammeerde bezigheidstherapie. De ontvangst op de Amerikaanse markt was dramatisch. De Europese markt bleef buiten schot, omdat pc-gaming hier populairder was dan console-gaming.

Oud, vertrouwd, saai en vaak slecht

Het ironische is dat Warshaw met E.T. één van de twee klassieke problemen rond filmgames; namelijk het gebrek aan creatieve vrijheid, wilde oplossen. Hij wilde unieke gameplay creëren. Dit terwijl Steven Spielberg zijn zinnen had gezet op een Pacman-kloon.

Door de E.T.-flop wilden ontwikkelaars nog minder risico’s nemen. Ze kozen massaal voor beproefde genres en plakten daar een ruwe versie van het filmplot op. Soms kreeg iedere nagespeelde filmscene zijn eigen genre. De arcadegame Indiana Jones and the Temple of Doom uit 1985 begint als een soort doolhof-platformer, waarna je met een mijnkarretje naar beneden racet. Vervolgens is het een extreem eenvoudige en korte kloon van Kung Fu Master. Geluidssamples uit de film brengen het allemaal dichter bij het bronmateriaal, zoals de arcadegame Robocop later ook zou doen. De gameplay, en de lengte van de game, stonden op het tweede plan. Drie levels waren zelfs voor de arcadekast aan de korte kant.

Het volgen van het plot begon echter steeds minder belangrijk te worden. Het was al goed als je maar een bekende titel op een populair genre plakte. Wayne’s World, Blues Brothers, Alf en zelfs Home Improvement als surrealistische platformer? Ontwikkelaars deden het gewoon. Met hier en daar een extreem dieptepunt. Het ging zelfs zo ver dat er een game verscheen die gebaseerd is op een film gebaseerd op een game.

De eerste stappen naar kwaliteit

Vanaf de jaren ‘90 pakten sommige gamestudio’s het al anders aan. Indiana Jones zette met The Fate of Atlantis niet zijn eerste stap in het point-and-click adventuregenre. The Last Crusade ging die game voor. Maar het was wel de eerste Indy-game met een origineel script. De filmstudio vergalde het bijna door de makers met een afgewezen script op te schepen. Gelukkig hield de gamestudio zijn poot stijf. De kracht van het scenario was juist dat het met de game in het achterhoofd was geschreven en niet met het grote doek. Dat maakt The Fate of Atlantis een klassieker in het adventure-genre, en daarmee een van de weinige filmgames die uitstekend werd ontvangen, door zowel publiek als pers.

The Fate of Atlantis was een stap in de goede richting, maar de markt veranderde nog niet. Bij blockbusters moest de game een veilige melkkoe blijven. Bij oudere franchises kregen gamestudio’s echter ruimte.

De game als waardevolle toevoeging aan de franchise

Volgens de filmstudio-logica had de game Blade Runner uit 1997 een mislukking moeten worden. Het spel kwam ruim vijftien jaar na de originele film op de markt. Het adventure-genre liep op zijn einde, en bovendien gaf de titel een volledig eigen draai aan de gameplay.

Maar de game overtrof alle verwachtingen. Westwood Studios trok zijn eigen plan door een verhaal te schrijven dat parallel aan dat van de film liep. Tegelijkertijd bleef de herkenning voor fans volledig intact, omdat de verhaallijnen elkaar kruisten en oorspronkelijke acteurs hun personages inspraken. Het is hét voorbeeld van een game die een toevoeging voor een film is, in plaats van een rip-off.

Gamestudio’s trokken die lijn langzaam door. ‘Sidequels’ als Blade Runner werden populair, zoals de Telltale-serie van The Walking Dead. De kwaliteit van franchisegames verbeterde iets, ook al was de gameplay niet altijd origineel. Maar de game werd meer en meer als waardevolle toevoeging gezien. Wie de game speelt, speelt niet langer de film of serie na. De ontwikkelaars voegen zelf elementen en verhaallijnen toe aan de serie.

Goede voorbeelden

Omdat de gametitel beter op zichzelf moest staan, kozen studio’s ook steeds vaker voor genres die bij franchises passen. Rond South Park verscheen eind jaren ‘90 onder meer een (matige) 3D-shooter en een (matige) kartracer. Maar met The Stick of Truth bracht Ubisoft een RPG uit die qua gameplay op zichzelf kan staan. Omdat de humor en de sfeer perfect aansluiten op het bronmateriaal, bedienen The Stick of Truth en opvolger The Fractured but Whole zowel gamers als South Park-fans. Dat zijn twee groepen met veel overlap.

En verder?

De lat voor filmgames is hoger gelegd, de traditionele melkkoe-game lijkt niet meer te werken. En dus denken ontwikkelaars verder. Dat doen ze op twee manieren: met nog meer immersie in de wereld van de film of serie, of juist met een heel casual aanpak waarbij ze een titel op een eenvoudig concept plakken. Een voorbeeld van het eerste is Star Trek: Bridge Crew (2017). Trekkies hadden al de beschikking over enkele goede adventures en actiegames. Maar dankzij de inzet van virtual reality kun je nu eindelijk zelf plaatsnemen op de brug van een starship.

Andere game-series als Batman Arkham en Spider-man laten zien dat kwalitatieve licentiegames steeds vaker mogelijk zijn. Dat is goed nieuws, want de helden uit onze favoriete strips, films en boeken verdienen gewoon goede games.

Heb jij ook een favoriete licentiegame? Laat het ons vooral weten in de reacties!