Until Dawn

Until Dawn is de eerste grote titel van ontwikkelaar Supermassive Games, die tot nu toe voornamelijk PlayStation Move-games, DLC en Killzone HD heeft ontwikkeld. Oorspronkelijk was de teen horrorgame Until Dawn ook een PlayStation 3 Move-titel, maar blijkbaar werkte het niet en het spel werd overgeheveld naar de PlayStation 4. Toen Leon Stougie en ik vorig jaar op de Gamescom aan de slag mochten met Until Dawn, als twee schijters van het horrorgenre, hadden we dubbele gevoelens:

“Nee, nooit meer spelen, want het is te eng.”
“Ja, wel spelen, hoewel de game te eng is.”

De keuze voor de PlayStation 4 en dus de langere ontwikkeltijd hadden niet beter gekund. Until Dawn verdient een plekje binnen het horrorgenre, want ik ben mij vaak genoeg wezenloos geschrokken.

Tienermeeting

Until Dawn draait om acht tieners: Sam, Ashley, Josh, Matt, Chris, Emily, Mike en Jessica. Ze komen na een jaar eindelijk weer bijeen op Blackwood Pines, een enorme berg waar de familie van Josh lang geleden een huis heeft laten bouwen waar blijkbaar niet iedereen blij mee was. Het belooft een gezellig weekend te worden, waar echter wel een catastrofaal tintje aan zit. Een jaar eerder voltrok zich een drama op Blackwood Pines dat herinneringen oproept, maar waar één van de tieners liever niet aan terug denkt Helaas is het drama nooit opgelost en zijn de tieners niet veilig, anders was het geen teen horrorgame. Er loopt een psychopaat rond die niet terugdeinst van een beetje angst inboezemen, schrikmomenten, gore en hele fijne experimenten. Om even duidelijk te zijn, de acht tieners kunnen allemaal dood, maar ook allemaal overleven.

Ik zal verder niet veel verklappen van het verhaal, hoewel dit ook wat lastig is. Until Dawn is namelijk gebouwd op het butterfly effect, het vlindereffect. Kort gezegd, een vlinder die hier een keer met zijn vleugels slaat, veroorzaakt een orkaan aan de andere kant van de wereld. Ofwel, alles heeft consequenties en daar is deze game op gebouwd. Tussen het spelen door kom jij als speler met een psycholoog praten, Dr. Hill – gespeeld door acteur Peter Stormare. Bepaalde keuzes die jij daar maakt door het beantwoorden van vragen of het aanwijzen van afbeeldingen, komen later in de game terug. Maar dit is een subtiele inbreng, want de keuzes in het spel hebben pas echt invloed op het verloop van het verhaal. Sommige keuzes zorgen voor veranderingen in relaties met en eigenschappen van personages, zoals menslievendheid, eerlijkheid en humor, maar hebben geen keihard effect op de gebeurtenissen. Pas bij grote vragen, vaak ook ethische keuzes, komt het butterfly effect in beeld. Je kunt dan niet meer terug, de game slaat direct op en jouw gemaakte keuze is bepalend voor wat er gaat gebeuren.

Suspense

De mensen van Supermassive Games weten heel goed hoe ze Until Dawn hebben moeten aanpakken. Horror is een lastig genre en kan voorspelbaar aanvoelen, waardoor een film of game veel slappe momenten kent. De ontwikkelaar heeft schrijvers van (indie) horror- en thrillerboeken het verhaal laten schrijven, echte acteurs gebruikt voor de personages en de game opgebouwd uit momenten van suspense, het scheppen van bepaalde verwachtingen. Ook dit kan verkeerd uitpakken, maar Until Dawn is op vele vlakken onvoorspelbaar. Als je denkt dat er iets komt, komt het soms wel, maar ook lang niet altijd. Dreigende en enge muziek betekent niet altijd een schrikmoment en stilte zegt ook niet alles. Elk moment, elke hoek, elke deur die je opent, elke schakelaar die je omzet en elk geluid kan iets of juist niets betekenen. Het is continu die dreiging en de wisselende camerastandpunten werken hier perfect mee samen. Soms lijkt het alsof je vanuit de bosjes wordt bespied, terwijl het gewoonweg een perspectief is.

Het goede acteerwerk, de vooral donkere gebieden, de beperkte middelen om je te verdedigen, oude (vervallen) gebouwen, kelders en de soms cheesy opmerkingen, stomme grappen en makkelijke manier van laten schrikken, helpen de kwaliteit omhoog schroeven. De game wisselt ook af in schrikmomenten met flink wat gore en verkeerde keuzes waar je bijna misselijk van kunt worden. Until Dawn helpt je ook wel om de kans op overleven te vergroten. Zo zijn er verscheidene aanwijzingen, over het verleden van Blackwood Pines, maar ook over de dader van vorig jaar en aanwijzingen die nu betrekking hebben. Als je bepaalde voorwerpen wel of niet vindt, of wel of niet laat liggen, kan dat in je voor- of nadeel werken. Je krijgt zelfs de tip dat soms niets doen de beste keuze kan zijn, maar wanneer? Dat hangt van jouw koppie af, van jouw onderzoek en van wat jij nog weet wat betreft aanwijzingen. Zo zijn er bovendien collectables die mogelijke voorspellingen doen om je ook weer in het verhaal te helpen.

Volg het pad, of wijk af met risico

Until Dawn is deels gebouwd op scripted events. Kies je dit, dan gebeurt er dat en heb je dat gezegd, dan heeft dat die consequentie. Natuurlijk heb je deels de vrijheid een gebied te onderzoeken, aanwijzingen te vinden en mogelijk voorwerpen te pakken die voor veiligheid zorgen. Zodoende kun je op de meeste momenten zelf vrij rondlopen met de sticks op de controller, maar er zitten ook genoeg quick time events in. Zit je iemand achterna of word je achterna gezeten, dan heb je vaak meerdere paden om te kiezen. Ga je voor het veilige pad, dan ben je langzamer, maar ga je voor het risicovolle pad, kun je sneller zijn, mits je alle knoppen goed indrukt. Alles heeft een risico, maar je weet nooit wat de juiste keuze is. En dat is wat de ontwikkelaar heeft gezegd, er bestaat geen goede of slechte keuze. Jij maakt je eigen verhaal en als er mensen sterven, dan is dat niet de fout van een ander.

Ook in gesprekken moet je op je gevoel afgaan. Zo krijg je twee keuzes om te reageren, een bepaalde actie te ondernemen of je gevoel te laten spreken. Voor veel van deze keuzes kun je lang nadenken, waardoor gesprekken een bedachtzame weg op kunnen gaan. Maar word je achterna gezeten of moet je schieten, dan heb je weinig tijd om te anticiperen. Jouw eerste reactie zal niet altijd de beste zijn en vaak vergeet je om een keer niets te doen. Actie is reactie en Until Dawn pakt je hiermee bij de lurven. Het is lekker angstaanjagend en de game zet je voor het blok als je keihard met een piepstemmetje gilt als man met een baard.

Grimmig

Nogmaals, het is verstandig geweest om Until Dawn verder te ontwikkelen op de PlayStation 4, want dit heeft de game goed gedaan. Grafisch is het spel vrij sterk, er hangt een lekker grimmige sfeer en qua geluiden wordt hier heel goed op ingespeeld. Alle kleine geluiden, dreigende deuntjes, bewegende dieren.. of andere enge wezens, zijn prima opgezet. Ook de camerastandpunten, die het spel beslist, passen bij de suspense van de horrorgame, hoewel vaste camerapunten nooit helemaal vlekkeloos werken. Zodoende loop je tegen objecten aan die je niet ziet, of wijzigt de camera precies wanneer je een andere richting op wilt lopen. Een ander minpuntje is dat de framerate bij cutscenes nog wel eens lichtelijk inkakt, maar tijdens het spelen heb je er nauwelijks last van. Het enige waar ik over twijfel, is of echte horrorfans tot het einde geboeid blijven. Teen horror, die in een cheesy jasje gestoken is, en dat ontkent Supermassive Games ook niet, is wel iets waar je van moet houden. Het draait vooral om suspense en dat doet het in mijn ogen goed, waar het daarnaast afwisselt met een potje gore.

Conclusie

Ontwikkelaar Supermassive Games heeft zo’n vier jaar aan Until Dawn gewerkt, waarvan tweeënhalf jaar aan de PlayStation 4-versie. De kwaliteit is vele malen beter geworden, de game ziet er gelikt uit, heeft een grimmige en grauwe sfeer, werkt in op je zenuwen door suspense te gebruiken en muziek op juiste momenten in te zetten afgewisseld met de nodige gore. Hierdoor zijn de meeste schrikmomenten alsnog vrij onvoorspelbaar. Daarnaast helpen de camerastandpunten mee aan de sfeer, maar staan helaas niet altijd even fijn gepositioneerd. Door echte acteurs te gebruiken en het verhaal door auteurs van horror te laten schrijven, komt het prima tot zijn recht. Ook door het butterfly effect zo diep uit te werken dat veel keuzes consequenties kunnen hebben, waaronder hele harde en ethische, samen met nuttige aanwijzingen en voorwerpen die je mogelijk helpen, is een pluim waard. Helaas is de framerate niet continu stabiel, maar dit beperkt zich gelukkig tot de cutscenes. Overleef je het, of is iedereen gedoemd? Until Dawn is jouw verhaal, hoe verschrikkelijk het ook kan eindigen.