Het komt niet vaak voor dat ik tijdens het gamen mijn controller neerleg om na te denken over mijn levenskeuzes. De meesten van jullie weten precies wat voor soort momenten ik bedoel. Je leunt gewoon achterover en denkt bij jezelf: “WTF is verdomme mis met mij dat ik hier naar kijk?” Toegegeven, dat overkomt me niet veel. Als een ’80s kid groeide ik op met Faces of Death en Rotten.com, waardoor ik niet een van die sneeuwvlokjes ben geworden die zich door bijna alles gekrenkt voelt. Maar sinds eergisteren heb ik weer zo’n moment gehad, en dat heb ik aan LKA’s Martha Is Dead te danken.
Pannenkoek
Anywho, ik had erop voorbereid moeten zijn. Martha Is Dead haalde onlangs de digitale krantenkoppen door het op verzoek van PlayStation te censureren. Let wel, PlayStation deinsde niet eens terug toen NetherRealm helemaal los ging met Mortal Kombat 11 en zijn zeer gedetailleerde Fatalities. Maar Martha Is Dead … die shit was blijkbaar zo weerzinwekkend dat Sony aan de rem trok. En ik moet toegeven, dat wekte mijn interesse. Heel erg. Ook al heeft diezelfde verknipte nieuwsgierigheid me in het verleden tot een grote teleurstelling geleid. Ja, ik kijk naar jou, Agony.
Maar Martha Is Dead raakt precies die sweet spot. Toegegeven dat het meestal een (tergend trage) walking-sim is, weet de Italiaanse indie-ontwikkelaar LKA zeker hoe het een speler ongemakkelijk moet laten voelen. Een game baseren op de dood is altijd een goed begin. Zoals je misschien al geraden had, hebben we in dit spel te maken met de dood van Martha. Maar het is niet het feit dat we constant in de buurt zijn van een opgebaard lijk dat Martha Is Dead creepy maakt. Het zijn de dingen die we doen om bij de vreselijke waarheid te komen die me deed denken: “Ach… laat ik even een luchtje scheppen.” Dingen zoals het afsnijden van een gezicht en het dragen als een pannenkoekenmasker.
Getver…
In Martha Is Dead wordt deze eerder genoemde ‘vreselijke waarheid’ gezocht door Giulia, de identieke tweelingzus van de titulaire Martha. Beide dochters van een Duitse vader – een hooggeplaatste SS-officier – en een geplaagde Italiaanse moeder, vertoeven in een huis aan een meer terwijl de Tweede Wereldoorlog Italië treft. Het is wanneer Giulia – geobsedeerd door fotografie en een macaber folkloristisch verhaal van The White Lady – naar het mistige meer gaat om foto’s te maken, dat de situatie shady wordt. Na het vinden van het levenloze lijk van haar zus in het genoemde meer, gaat dingen rap bergafwaarts. Wat volgt is een reis van 5 uur om uit te pluizen hoe Martha kassiewijlen is gegaan, ook al omvat het het uitvoeren van afschuwelijke handelingen.
Nu kan ik niet echt te diep ingaan op de shit die Martha Is Dead zo ongelooflijk ranzig maakt. Dan zou ik namelijk spoilen. Maar ik kan je één ding vertellen. Ik begrijp waarom PlayStation het heeft gecensureerd. Martha Is Dead laat je naar dingen kijken die diep verontrustend zijn. Dingen die een rationeel mens nooit zou moeten overwegen om te doen. Dat afsnijden van een gezicht is er slechts één van. De gepresenteerde beelden laten je bijna denken dat je naar een snuff-film kijkt. Een uitzonderlijk mooie, zeer gedetailleerde, gore-gevulde snuff-film. Dat wel.
In een industrie vol games die stijl boven inhoud verkiezen, worden ‘kleinere’ studio’s vaak over het hoofd gezien. Nu is het in Florence gevestigde LKA niet de jongste telg in de industrie, maar ik ben er vrij zeker van dat veel gamers geen flauw idee hebben wie ze zijn. Ik was er één van. Maar als je afgaat op de pure – doch verontrustende – pracht van Martha Is Dead, zou je bijna vergeten dat het een indie-ontwikkelaar is. Ik zeg niet dat de game perfect is – want dat is het absoluut niet – maar LKA geeft veel AAA-ontwikkelaars een masterclass in het maken van een verbluffend horrorspel zonder toevlucht te nemen tot clichématige jump scares. Zelfs zoiets onschuldigs als het maken van foto’s en het ontwikkelen ervan in een donkere kamer – want zo maakte je in 1944 kiekjes – wordt zenuwslopend als je het goed aanpakt.
Doodzonde
Maar zoals ik al zei, alles is niet vlekkeloos in Martha Is Dead. Er valt genoeg te zeggen over de prestaties op pc, het platform waarop ik het heb beoordeeld om het meeste uit de onversneden inhoud te halen. Zelfs bij het spelen van de game in 1080p – een resolutie die geen partij zou moeten zijn voor mijn vrij nieuwe gaming-pc – kelderde frames van tijd tot tijd enorm. En dat is zelfs met instellingen die zijn ingesteld op ‘High’ en DLSS, ray tracing en bewegingsonscherpte uitgeschakeld. Toen ik op een punt kwam waarop Giulia letterlijk door de grond viel na het verlaten van een in-game cutscene, wist ik dat Martha Is Dead nog wat getweakt moet worden om het helemaal goed te krijgen.
Hetzelfde kan gezegd worden over Engelse voice-acting, die in een aantal gevallen de plank volledig mis slaat. Het moet gezegd worden dat Martha Is Dead is ontwikkeld om in het Italiaans gespeeld te worden met bijbehorende voice-acting, wat ik dus niet deed. Maar Jezus, sommige mensen zijn moeilijk om naar te luisteren. Giulia’s vader in het bijzonder. Nadat ik hem tegen me had horen praten, dacht ik bijna door te hebben waarom Martha de pijp uit was gegaan (uit pure verveling). Gelukkig is Giulia’s stem – degene die je het meest zult horen gezien ze het verhaal vertelt – behoorlijk “dead on”. No pun intended. En tot slot, die waarschuwing aan het einde, waarin gevraagd wordt of je de komende scène wil censureren omdat deze verontrustende beelden bevat van zelfmutilatie, dat is wel sterk. Je hebt me net een spel van 5 uur vol gruwelijke inhoud laten uitzitten en nu vraag je het?
Conclusie
Als we al deze grieven opzij zetten, is Martha Is Dead absoluut een juweeltje van een psychologisch horrorverhaal. Natuurlijk, het is op bepaalde punten een beetje ruw aan de randjes en een wandeling naar het meer duurt eeuwen vanwege Giulia’s tempo en het immense volume van het bos. Maar als het erop aankomt is Martha Is Dead een controversiële game dat de controverse waard is. Bovendien dient de controverse eigenlijk een doel, in plaats van smerig te zijn alleen maar omwille van. Deze game heeft een belangrijke boodschap om uit te dragen en doet dat met enorm succes. Een dat alles maakt het de vraagprijs meer dan waard.
Chapeau, LKA. Chapeau.
