De geschiedenis van de console (update 2007)

Toen de PlayStation 2 uitkwam was ik als een kind zo blij. Een lieve 1150 gulden legde ik neer voor dat kleine zwarte wafelijzer, maar het was het zó waard. Alle spellen waar ik naar uitkeek, waren ineens zo dichtbij. De bankrekening was leeg, maar het hart vervult.

Consoles hebben iets dat ons bezighoudt. We kunnen er slecht van slapen, we gaan voor winkels liggen en wachten uren om even te mogen spelen. Raar? Nee, want het is al vijfendertig jaar hetzelfde liedje. In 1972 verscheen de eerste ‘Pong” in de arcadekast, een enorm succes. De thuisconsole bestond nog lang niet, dus mensen moesten naar de lokale spelkast om even te mogen spelen. Dit concept kennen we nog steeds als de arcadehal en heeft nog steeds die aantrekkingskracht op ons.

De eerste stapjes

1972 kwam er het fenomeen ‘console’ op de markt. Waarschijnlijk zal Pong een bekende naam zijn voor velen. Het spel was heel simpel van opzet: door 2 balkjes te verplaatsen moest men een balletje overslaan, net als tennis eigenlijk. Alleen was de bal nog een blokje, door het gebrek aan rekenkracht. Die reken’kracht’ van de consoles indertijd wordt tegenwoordig ruim overschreden door de gemiddelde rekenmachine van nu. Toch is Pong de grondlegger van de huidige consoles.
De maker van Pong, Nolan Bushnell, richtte het bedrijf Atari op. Met slechts 250 Dollar had hij zijn eerste spel gemaakt. Helaas ging het in de jaren tachtig een stuk minder met Atari. Door zich op homecomputers te richten ging het snel de verkeerde kant op. Het merk is lang van de markt geweest, maar is nu een handelsmerk geworden van het Franse Infogrames. Atari heeft inmiddels een nostalgische waarde gekregen, waardoor het nu cool is om een t-shirt van Atari te dragen bijvoorbeeld.

Sega heeft ook zijn eigen succesverhaal afgewisseld met trieste tijden. De Sega Megadrive was een enorme verkoophit in Europa, dé tegenhanger van de Super Nintendo. Na dit succes bracht Sega een hoop technisch vernuft op de markt. Helaas was deze markt nog niet rijp voor een Sega televisiekanaal om demo’s te downloaden. Ook een online speelmogelijkheid werd geïntroduceerd, maar ook deze sloeg niet aan. Door het bekostigen van al deze extra’s ging het bedrijf bijna failliet. Een jammerlijk mislukte marketingstrategie deed de das om voor de Sega Dreamcast, een waanzinnig goede console voor zijn tijd. Sega stapte af van het maken van consoles en is tegenwoordig alleen nog actief in software en arcademachines. Gelukkig doen ze dat weer succesvol, waardoor we Sega als merknaam voorlopig nog wel tegen zullen komen.

Imago en timing

Hoe een console wordt gepresenteerd aan het publiek is heel belangrijk. In de loop der tijden is het duidelijk gebleken dat imago een grote rol speelt. Sega speelde met de Megadrive handig in op het ietwat brave imago van de Nintendo 8-bit (NES). Met ‘Mortal Kombat’ kregen zij het ‘coole’ imago, omdat in Sega’s versie veel bloed en losse lichaamsdelen te zien waren.
De eerste PlayStation is een goed voorbeeld van de impact van een imago. De commercials zijn altijd vrij volwassen geweest. Een geheimzinnig apparaat waar eigenlijk alleen je grote broer op speelt, zo leek het. Het gevoel van een ‘community’ werd opgeroepen door Sony en dat is heel goed gelukt. PlayStationbezitters hadden met name aan het begin een grote samenhang. Deze tactiek is natuurlijk handig overgenomen door de rest van de bedrijven, zo is Microsoft heel goed ingestapt met de Xbox. Niet voor niets ziet men een grote strijd tussen Xbox, Wii en Playstation eigenaars. Iedereen schreeuwt het hardst dat zijn/haar console het beste is. Erbij horen is een erg belangrijke drijfveer voor potentiële kopers, die vaak onderschat wordt.

Timing heeft ook een grote invloed. De Dreamcast kwam in Amerika op het goede moment uit. De eerste 1 miljoen consoles werden maar liefst zes weken voor de gezette datum verkocht. In Europa is het trieste verhaal van de Dreamcast bekend. Het apparaat werd maar mondjesmaat verkocht. De PlayStation 2 was erg dichtbij, de Gamecube (toen nog bekend als Dolphin) en een console van Microsoft (nu bekend als Xbox) stonden ook in de wachtrij. Het leek erop dat alle drie de consoles in 2000 zouden uitkomen, iets wat uiteindelijk alleen voor de PlayStation 2 opging. De prachtige releasedatum van 9/9/1999 van de Dreamcast was verreweg te laat. Dit kostte het bedrijf de kop. De rest van het verhaal kennen we.

Big N

Nintendo lijkt het altijd te moeten doen met een minder marktaandeel, maar in de praktijk valt dit reuze mee. Nintendo heeft vooral het voordeel een stabiele markt te hebben. Merken komen en gaan, maar Nintendo is sinds 1980 op de markt. Het is een van de rijkste bedrijven op aarde en dat is niet voor niets. Door vast te houden aan hun ‘fun-imago’ weten ze altijd te overleven. De liefhebbers weten wat ze krijgen en Nintendo zal hun zorgvuldig opgebouwde imago dan ook niet snel proberen te veranderen. De Wii heeft Nintendo inmiddels een waanzinnige comeback bezorgd. Veel nieuwe gamers zien de kleine Wii als een perfecte console om lekker mee te ontspannen.

Zo zie je maar: niets is zeker in deze markt. Gigabedrijven als Sega en Atari gaan bijna onderuit, terwijl een klein probeerseltje van Sony de consolemarkt overneemt. Voorlopig zijn de Xbox 360, de Wii en de PlayStation 3 de baas op het strijdtoneel. Over een paar jaar kunnen we terugkijken en besluiten wie de meest succesvolle was. Blijft de Wii het zo goed doen als nu? In de Xbox 360 de meest stabiele winnaar over een lange tijd of komt de PlayStation 3 alsnog met die grote aantallen verkopen? We gaan het allemaal zien! Wij zijn in ieder geval de winnaars, met al dat lekkers.

Consoles op jaar van uitgave:

1972
Pong (in arcadekast)
Magnavox Odyssey

1974
Atari Home Pong
Pong Imitatie

1977
Atari 2600

1978
Philips G7000 (ook bekend als Magnavox Odyssey 2)

1979
Intellivision
Atari 800 Computer

1980
Nintendo Game&Watch

1982
Vectrex
Emerson Arcadia
Atari 5200
Colecovision

1983
Commodore 64

1984
Micro Soft eXtended

1985
Nintendo Entertainment System (NES)

1986
Atari 7800

1989
Nintendo Gameboy
Atari Lynx
Sega Megadrive
NEC Turbo Grafx

1990
Supervision
Sega Game Gear
SNK Neo Geo

1991
CD-i
Super Nintendo Entertainment System (SNES)

1993
3DO
Sega CD
Atari Jaguar

1994
Sega 32x

1995
Sega Saturn
Sony Playstation (PSX)

1996
Nintendo 64

1998
Nintendo Gameboy Color

1999
Nintendo 64 Dynamic Drive (uitbreiding N64)
Sega Dreamcast
SNK NeoGeo Pocket Color

2000
Sony PSone
Sony PlayStation2

2001
Nintendo Gameboy Advance

2002
Microsoft Xbox
Nintendo Gamecube

2003
Nokia N-Gage

2004
Sony PStwo
Nokia N-Gage QD

2005
Microsoft Xbox 360
Nintendo DS
Sony PlayStation Portable (PSP)
Gizmondo

2006
Nintendo Wii
Nintendo DS Lite

2007
Sony PlayStation 3
Sony PlayStation Portable (PSP) Slim & Lite
Microsoft Xbox 360 Elite

Nog een paar leuke weetjes:

– Piraterij is absoluut niet nieuw, in 1977 was er al een ‘Copy Card’ verkrijgbaar om
Atari-spellen te kopieëren.
– Voor de Atari 2600 was er een Mindlink Controller te koop, een apparaat waarmee bewegingen met het hoofd werden omgezet in bewegingen op het scherm.
– Sony bracht de PlayStation eerst alleen uit om een graantje mee te pikken van de consolemarkt in de periode tussen de SNES en de Nintendo 64. Door het enorme succes van de console ging Sony al snel meer investeren in het apparaat.
– De eerste CD stamt uit 1969 (!) en is de creatie van Klaas Compaan (destijds natuurkundige in dienst bij Philips.) De CD werd uiteindelijk in samenwerking met Sony in 1980 aan het publiek geïntroduceerd. CD-ROM en CD-i zijn ontwikkelingen die daaruit volgden.
– HD DVD is uitgevonden door Toshiba en NEC, terwijl Blu-Ray van Sony is. Er is op dit moment een grote strijd tussen de twee formaten aan de gang. Een vergelijkbare strijd kenden we eerder al met Betamax, Video 2000 en VHS. VHS ging toen uiteindelijk met de overwinning aan de haal, hoogstwaarschijnlijk omdat daar (meer) porno op te bekijken was.
– Er liggen in de woestijn van New Mexico (in de VS) miljoenen cassettes begraven van de game E.T. In 1982 werd veel van dit spel verwacht, maar de verkopen bleven uit door het uitermate teleurstellende spel. Atari bleef met bergen spellen zitten, die ze uiteindelijk maar op de stortplaats hebben achtergelaten.
– De Sega Dreamcast was de best verkopende console ooit tot de PlayStation 2 in 2000 uitkwam.
– Google eens op Nintendo Game&Watch en kijk eens waar de handheld uit 1980 verdacht veel op lijkt.