Review: Cuphead

Het heeft even mogen duren, maar nu is dan toch de hoogste tijd voor Cuphead om spelers mee te nemen, terug naar het verleden. Studio MDHR’s ambitieuze schiet-en-renspelletje bestaat immers niet alleen uit tal van invloeden uit klassieke jaren 30-cartoons, maar is ook nog eens onwennig moeilijk. Zoals vanouds, zullen we maar zeggen. Warm je duimen en trigger fingers maar weer op, want dit wordt een snoeiharde bad trip down memory lane. WALLOP!

Verfrissend verouderd

Het zal niemand ontgaan dat Cuphead als game zijnde zichzelf over een wat aparte boeg gooit. Voorheen al in de vorm van de unieke en klassieke trailers, maar nu ook des te meer in het algehele eindproduct. Van begin tot eind en zelfs in de interim menu’s en het van mannenkoorzang voorzien introscherm; alles voelt oprecht vernieuwend aan. Ironisch nieuw, aangezien het allemaal zo overdreven verouderd oogt en klinkt. De doorbloeding van kleuren op het scherm, het gekraak van een denkbeeldige vinylplaat, de standaard controller-besturing die doet denken aan het SNES-tijdperk. Er is kundig nagedacht om alles een zo nostalgisch mogelijke draai te geven.

Zo ook in de aanvankelijke setting van het hele retro-avontuur. Vrije jazzmuziek borrelt op, terwijl prenten van het letterlijke hoofdpersoon Cuphead en zijn coöperatieve kompaan Mugman je meenemen in hun epos. Na een mislukte dobbel met de duivel zijn de twee koddige kophoofden gedoemd zieltjes te verzamelen. Gewapend met enkel hun schietgrage handen (uiteraard in pistoolhouding) en wat magische superkrachten nemen zij het op tegen tal van fantasierijke creaties. Elk in hun eigen, handgetekende omgevingen en stuk voor stuk voorzien van kenmerkende aanvallen en bijbehorende patronen. En ja, die gevechten kunnen nogal wat frustratie én controllers doen vliegen.

Nostalgisch noest zwoegen

Om maar met die cartooneske en cliché deur in huis te vallen; nee, Cuphead is absoluut niet voor iedereen weggelegd. Zij die onder een steen hebben geleefd, zullen de interessante, handgetekende stijl van het spel wellicht aantrekkelijk vinden, maar lang niet iedereen kan er daadwerkelijk mee uit de voeten. Op het alomvattende internet circuleerde eerder dit kwartaal al aardig wat verhitte discussie over de precieze moeilijkheidsgraad van het koddige spelletje. ‘Gechargeerd pittig’, ‘buitengewoon oneerlijk’, een ‘geconcentreerde woedeaanval in game-vorm’. Noem het wat je wil, maar weet vooral dat het — als altijd — neerkomt op een simpele kwestie van smaak. Cuphead is weliswaar absoluut niet voor doetjes, maar laten we wel wezen; daar is vandaag de dag wel degelijk een markt voor.

In wezen is Cupheads moeilijke insteek vooral een directe hommage aan de games van weleer. Noem een Mega Man of, nog toepasselijker, Battletoads. Het meest saillante verschil daarin is dat Cuphead vrijwel nooit oneerlijk aanvoelt. Het spelletje maakt je haarfijn duidelijk hoe de (toch vrij simplistische) spelmechanieken in elkaar zitten. Het is aan jou om die effectief te gebruiken in de zeker twee dozijn levels. De ene vergt meer reflexenwerk dan de ander, maar uiteindelijk zijn ze allemaal haalbaar. Makkelijk is anders, maar onmogelijk? Dat niet.

De vraag is dus niet óf je gaat falen, maar vooral wanneer. Geen enkele wereld of niveau is vrij van obstakels en cakewalks zijn in het geheel non-existent. En toch weet Cuphead weinig echte frustratie los te maken. De game- en gunplay voelt ten alle tijden solide en snappy. Van de aardig precieze hitboxes tot aan de kleine animaties die verklappen waar een eindbaas toe gaat slaan; alles is en blijft eerlijk. Uit de honderden keren dat ik het loodje legde, kon ik geen enkele keer beweren dat het aan de game lag. In tegendeel, het bleek altijd mijn onkunde, en/of die van mijn medespeler. En dat zorgt er toch weer voor dat je razendsnel op ‘retry’ ramt en het nog een keer probeert. Maar dit keer beter geoefend, met meer tactisch inzicht bovendien.

Meer dan ‘net als vroeger’…

En ergens voelt het dan pretentieus om te beweren dat een moeilijkheidsgraad als deze leidt tot een vergroot gevoel van beloning, maar je kunt er ook niet omheen. Zij die de uitdaging aangaan, doen het hoogstwaarschijnlijk voor dat ene plateaumoment van al je (gezamenlijke) adrenaline. Dat moment dat je samen met een maat nipt een driekoppige draak uit de lucht schiet, of net aan die domme clown van de kermisachtbaan af laat denderen. Het zijn die kleine momentjes van euforie — aangevuld door het fantastische muziek- en animatiewerk — die Cuphead een unieke ervaring maken. Een beetje nostalgisch, dat zeker. Maar nog altijd voorzien van een eigen gezicht en een vakkundig afgemeten spelformule op de achtergrond. En daarmee vormt het wellicht méér dan enkel een ‘net als vroeger’-gevoel.

In het totaalplaatje is Cuphead daarmee al een aardig compleet pakket. De bijna vier uur lange jazzsoundtrack, de ruim duizenden handgetekende animatieframes en zelfs de nodige meta-diepgang in wapenkeuze en superkrachten; al met al is het een aardig uitgebreid schietspelletje. Prima voor een paar goede avonden coöperatief knallen op de bank, maar tegelijkertijd ook goed vertoeven voor de ietwat sadomasochistische solist. Mocht je als speler toe zijn aan een bijzonder stijlvolle uitdaging, waarbij je van elke unieke wereld en vijand kunt genieten, dan is Cuphead een gegarandeerde klassieker voor je.

De toegankelijkheidskloof

Tegelijkertijd graaft Cuphead daarmee zijn eigen kloof. Ironisch genoeg niet in generatie, maar eerder in die eerdergenoemde lust naar uitdaging. Hoeveel mensen ook kunnen genieten van die absurde en Disney-achtige tekenstijl, niet iedereen kan genieten van keer op keer dezelfde gevechten aangaan. De keuze tussen ‘Simple’ en ‘Regular’ reikt daarin nog enigszins een hand toe, maar die ontbreekt vervolgens wel weer in de snellere Run and Gun-levels. En zelfs daarbuiten is de ‘simpele’ optie in veel gevallen nog een aardige uitdaging. U bent gewaarschuwd.

Aan de andere kant van die kloof zien we dan wel weer de ‘ultieme’ vorm van Cuphead. Geheel volgens de gebruiken van oudere games zijn er geheime modi vrij te spelen, waaronder een extra pittige en volledig zwart-witte modus. Alsof de game nog niet genoeg uitdaging bood, zijn dit soort secrets bij uitstek geschikt voor de échte hardcore spelers en regelrechte speedrunners onder ons. Het staat volledig haaks op een toegankelijke potje gamen met vrienden, maar nogmaals; daar blijkt vandaag de dag (weer) animo voor te zijn. De renaissance van oprecht moeilijke games lijkt volop in gang, mocht je daar naar op zoek zijn.

Conclusie

Het heeft wellicht jaren moeten duren en legio bomen aan schetspapier mogen kosten, maar Cuphead is uiteindelijk toch uitgemond in een bijzonder kunstig spelletje. De game voelt voornamelijk verfrissend in diens overtrokken throwback naar de stijl en gebruiken van weleer. Op zichzelf al een interessante prestatie, maar daar blijft het niet zo maar bij. Studio MDHR heeft zich met Cuphead ook bewezen een daadwerkelijk lekkere spelformule neer te zetten. Moeilijk, dat overduidelijk wel. Maar door het geheel vakkundig uit te kienen, voel je je nooit belazerd door Cuphead en Mugman. Wat daarmee overblijft, is zonder meer een must play voor eenieder die wat ongekend stijlvolle uitdaging wil doorstaan.

Van de Disney-aan-de-LSD-invloeden in het inktwerk tot aan heerlijk opdringerige jazztonen; mocht je voorbereid zijn voor wat tegenslagen, dan laat Cuphead jou en je co-op kameraad zwoegen in een van de best gestileerde game-werelden ooit. “A brawl is surely brewing…”