Review: Subnautica

Met nota bene Minecraft aan het prille begin van de populariteit rondom het zogenaamde survivalgenre — en letterlijk hon-der-den games die dat succes probeerden te evenaren — zit Subnautica in een lastig bestek. Het onderzeese spel zwom bijna drie jaar lang in Steams eigen Early Access-catalogus, om eerder dit jaar dan toch op te duiken als officiële release. Kan Subnautica, na al die tijd en verzadiging van zijn eigen vaarwater, nog altijd floreren als geslaagd survivalproject? We trotseerden de diepte om het te ontdekken…

Onderwater overleven

In de basis is Subnautica een survivalgame in hart en nieren. Als eenzame overlevende van een ruimtecrash strandt je op een met water overspoelde planeet, waarop simpelweg van A naar B zwemmen niet toereikend is om de dag door te komen. Het spel dropt je zielsalleen in het onbekende, op twee verschillende, spreekwoordelijke niveaus nog wel. Subnautica laat je zowel in het (overigens vrij slanke) narratief als puur gameplay-technisch gezien in het diepe storten. Het is volledig aan jou om te ontdekken wat je zoal te doen staat. En belangrijker nog, hoe.

Bijgestaan door een minimalistische artificial intelligence-assistent en enkel wat restanten van je oorspronkelijke ruimteschip is het aan jou om zelf het idee van overleven uit te vogelen. In de primaire modus van Subnautica is het zaak om te zorgen voor water, voedsel, je eigen gezondheid en, zeker niet te vergeten, bruikbare zuurstof. Om stapje bij beetje beter te worden in het overleven, kun je allerhande technologisch vernuft craften, maar dat gaat natuurlijk niet zo maar. Materialen, blauwdrukken en andere informatie moet vergaard worden van de zeebodem, en die is niet altijd even vriendelijk tegenover jouw bestaan.

In het diepe gemieterd…

Onder de zeespiegel vinden we een aardig scala aan verschillende biomes. Klimaatgebonden omgevingen, met elk hun eigen afstelling in flora, fauna en aardrijkskundige indeling. Die variëren steevast van rustgevende vlaktes vol nuttige vissen en planten, tot aan diepe en duistere tunnelgrotten, waar elke nieuwe holte bol kan staan van zeegebonden gevaren. Dat wekt zowel een gevoel van mysterieuze verwondering op, als regelrechte angst. Je hebt nog geen paniek gevoeld totdat je op tweehonderd meter diep een met rijkdommen afgeladen krater vindt, om er tegelijkertijd achter te komen dat je nog maar twintig seconde lucht hebt. Het enige dat boven water komt, is de schijtluis in jezelf.

Hoe je het overleven voor je ziet en uiteindelijk aan wil pakken, is dan ook volledig aan de speler in kwestie. Subnautica schittert in afwezigheid als het aankomt op heldere begeleiding. Geen moment wordt je echt aan het vinnetje gehouden met een volgende doelstelling of een stappenplan, laat staan hoe je die precies dient te voltooien. Zowel het middel als het directe doel, je craft het zelf, als het ware. Bijtijds wekt dat aardige frustratie op, maar tegelijkertijd is dat misschien ook wel de forte van een goed survivalavontuur. Niet weten waar je aan toe bent of hoe je obstakels dient te tackelen, is immers integraal onderdeel van overleven in onverwachtse omstandigheden.

Meer dan een Minecraft-kloon

In concept voelt Subnautica daar al sterk overwogen aan, maar het is uiteindelijk de hoeveelheid speelbare content en uiteenlopende mogelijkheden die de titel een eigen gezicht geven. Subnautica is meer dan enkel een “onderwater-Minecraft“. Hoewel de game zijn eigen diepgang enigszins in het ongewisse laat zweven, schuilt er wel degelijk een goede tientallen uren aan uniek avontuur onder diens wateroppervlak. Van zeldzame levensvormen tot aan verlaten noodshuttles vol data, en weer terug naar een bijzonder vernuftig crafting-principe voor het bouwen van je eigen, hyperfunctionele onderwaterbasis. Wie de diepte wil (en kán) verkennen, bouwt uiteindelijk een riant bestaan op.

Technisch kopje onder

En toch slaagt ontwikkelaar Unknown Worlds er niet in om van Subnautica een regelrechte hit te maken. Het concept mag dan wel ambitieus opgedroogd zijn, maar de daadwerkelijke verzorging van het eindproduct blijkt nalatig. Zou je denken dat een game waar nota bene drie jaar lang (in samenwerking met een groeiende spelersbasis) actief aan werd gesleuteld inmiddels wel ‘af’ is, blijkt het tegendeel hier bewezen. In veel aspecten oogt en speelt Subnautica nog net iets te veel als een typische Early Access-titel om echt op eigen benen te kunnen staan.

Allereerst is daar het technische aspect van Subnautica. De tergende, technologische achterstand waar het spel mee kampt. Jazeker, de game is in staat kleurrijke en interessante onderzeese vergezichten te creëren, maar dat gaat niet altijd even soepeltjes. Subnautica schittert in een onstabiele beeldverversing, waarbij de framedrops bijtijds dieper keilen dan de afgronden in de zee dat doen. Ook op relatief hooggegrepen hardware kan een ‘medium’ grafische instelling al te veel van het goede blijken, waarbij missende beelden en steevaste pop-ups in de nabije omgeving frequente verschijningen zijn. Stabiliteit hoef je (voorlopig) niet te zoeken onder de zeespiegel van Subnautica.

Post-launch peddelen

Ook in de iets directere vorm van afwerking slaat Subnautica de plank op verschillende plekken mis. Zo voelt de besturing, plaatsing en grafische vertoning van veel spelconcepten wat onverzorgd aan. De standaard lay-out van knoppen komt klungelig over, en ook de frequente, doch minder overzichtelijke menuutjes helpen daar niet bepaald bij. Het bijeensprokkelen van bepaalde materialen uit verschillende kistjes voor die ene extra batterij die je wilt craften, kan zo al een aardig langdurige en vervelende taak worden. Dat terwijl je die frustratie liever had gespendeerd in een ontdekkingsreis naar nieuwe dieptes — of eerder, de heroïsche verstikkingsdood die daarop volgt.

Combineer dat wat onwennige overkomen van het spel met de technische misstanden, en je begrijpt dat Subnautica diens Early Access-imago nog niet volledig af kan schudden. Op te veel plekken voelt de game (vooralsnog) ontoereikend om die drie jaar aan publieke ontwikkeltijd feestelijk af te kunnen sluiten. Bijna alsof het verlaten van Early Access niet Unknown Worlds’ eigen beslissing was, maar eerder een opgelegde eis vanuit Valve zelf. Poseidon mag het weten.

Tegelijkertijd drijft de game daarmee wel richting meer potentie — mogelijk zelfs het compleet wegwassen van bovenstaande alinea’s aan kritiekpunten. In de basis is en blijft Subnautica immers vrij sterk, en aan de hand van ‘post-launch’ verbeteringen kan het concept uitgroeien tot een groter succes. Poets die technische smetten weg en maak de Fallout 4-esque basebuilding nóg uitgebreider, en Unknown Worlds boekt voor zichzelf een vele malen leuker ‘eindproduct’. Weliswaar inmiddels verre van ‘Early’, maar de grondlegging ligt er klaar voor. Snakkend naar meer lucht van vernieuwing, daar in de diepzee.

Conclusie

Al met al is Subnautica een eenzame ervaring als geen ander. Unknown Worlds slaagt erin een sterk survivalavontuur neer te leggen, waarin je als speler alsmaar dieper kunt duiken. Niet alleen onder de zeespiegel, maar ook op gameplay-technisch vlak. Geen handvat te bekennen; alleen jij kan je eigen reddingsboei zijn. Jammerlijk is daarbij wel dat de game niet bepaald glansrijk uit Early Access kon lanceren, maar de fundering voor meer zeeavonturen ligt paraat.

En toch, ook op dit moment van schrijven, blijkt er genoeg te beleven in de gevaarlijke diepzee. In ieder geval voor de zelfbenoemde survivalexpert. Subnautica is en blijft een wereld waarin je snakt naar meer verdieping, verwondering en vooral het uitbouwen van een victorieus bestaan onderwater…