Final Fantasy: Vooruitgang In Beeld

Vraag iemand een Japanse RPG te noemen en menigeen roept zonder te twijfelen Final Fantasy. De impact van de serie was dan ook op Japanse games, maar ook zeker op Westerse titels, gigantisch. Inmiddels is er echter allang iets veranderd. Het land van de rijzende zon is niet meer koning op het gebied van rollenspellen, want ontwikkelaars in Amerika en Europa hebben bewezen beslist ook heer en meester van dit genre te kunnen zijn. Bij kwaliteit blijft het bovendien niet alleen, ook qua populariteit heeft er al zeker een decennia geleden een omslag plaatsgevonden. Mass Effect, Dragon Age, Skyrim: ze spreken een enorm publiek aan, terwijl Final Fantasy blijft hangen bij diens land van oorsprong en in de rest van de wereld slechts een selecte schare fans bezit. De reden? Volgens velen zou de Japanse RPG, en daarmee ook Final Fantasy, bij oude tradities zijn blijven steken in plaats van te vernieuwen. Een kortzichtige en incorrecte gedachte.

Vooruitgang

Hoewel dit idee bij veel mensen speelt, zijn er veel betere redenen te verzinnen. De reden dat JRPG’s het niet bijster goed doen in het Westen zou bijvoorbeeld kunnen liggen aan dingen als een gebrek aan realisme in de spellen, een desinteresse voor andere culturen of simpelweg een dosis xenofobie. Welke reden ook daadwerkelijk waar is, wellicht zijn ze dat overigens allemaal, de Japanse RPG heeft in diens lange loopbaan zeker een flink aantal belangrijke veranderingen doorgemaakt en zich in de loop der tijd flink vernieuwd. JRPG’s maken zelfs nog steeds veranderingen door, hoewel, toegegeven, minder dan voorheen. Niet alleen is Final Fantasy bij uitstek het grootste rollenspel uit het land van de rijzende zon, ook laat deze zeer goed de vooruitgang in het genre zien, iets waar de serie ook zelf hier en daar zijn steentje aan heeft bijgedragen.

In den beginne

Natuurlijk was Final Fantasy niet de eerste RPG ooit gemaakt; die titel wordt vaak toebedeeld aan het Amerikaanse Dragonstomper, dat in 1982 op de Atari 2600 verscheen. Wel wordt het spel Final Fantasy, samen met de eerste Dragon Quest, gezien als de grondlegger van het JRPG-genre. Niet eerder was een rollenspel verschenen dat verder ging dan een simplistisch verhaal als ‘dood de draak en red de prinses’, waardoor Final Fantasy zich definitief op de kaart had gezet. Hoewel het spel qua gameplay niet bijster origineel was, had Square deze volledig gestroomlijnd en, voor die tijd, zeer goed uitgewerkt. Overigens vestigde Final Fantasy niet alleen het genre definitief, deze wist tevens een gigantische populariteit te vergaren. Wel moet hierbij gezegd worden dat de definitie ‘Japanse RPG’ nog niet verder ging dan dat het rollenspellen betrof, die gemaakt waren in Japan door Japanners. Dit gezien het feit dat Westerse rollenspellen en diens Japanse equivalent nog vrijwel dezelfde inhoud hadden.

De Japanse RPG had dan wel diens begin gekend op de eerste thuisconsole van Nintendo, het was pas op de SNES dat het genre zich volledig ontvouwde en de echte klassiekers werden uitgegeven. RPG’s die de tand des tijds absoluut hebben doorstaan.

RPG-koning

Ondanks dat de SNES natuurlijk met grafische beperkingen te maken had, konden ontwikkelaars nu eindelijk meer doen dan slechts het minimum aanbieden. Het was nu mogelijk ideeën daadwerkelijk goed uit te werken en creativiteit kon veel meer tot uiting komen. Echte beperkingen waren er in ieder geval nauwelijks, waardoor er zeer veel mogelijk was op het gebied van RPG’s en spellen werden ontwikkeld die vandaag de dag nog steeds beschouwd worden als mijlpalen in het genre.

Hoewel Final Fantasy III al snel op de SNES verscheen en een job-systeem introduceerde, was deze voor de vooruitgang van RPG’s niet heel erg van belang. Er waren namelijk veranderingen gaande, waar het derde Final Fantasy-deel nog geen onderdeel van uitmaakte. Hoewel er namelijk qua gameplay niet veel veranderde in het land der RPG’s, wist men steeds meer verhaal in de games te stoppen. Rollenspellen gingen hierdoor van een middel om een avonturengame te vertellen over in een medium om een epos af te beelden. Zo verschenen bijvoorbeeld Dragon Quest V en het revolutionaire Chrono Trigger. Hoewel beide games natuurlijk ook nieuwe elementen bevatten, zoals het zwanger kunnen raken van je personage en het reizen door de tijd, was het vooral het plot dat wist door te breken. Eén RPG bleek uiteindelijk toch, in ieder geval qua verkopen, boven de rest uit te steken en staat daarom ook op menig lijstje van beste games ooit gemaakt.

Het was Final Fantasy VI, die in 1994 het daglicht zag. Het spel deed wat nog nooit op die schaal was gedaan: een groots verhaal bieden vanuit meerdere perspectieven. De personages, het plot, de muziek, een enorme wereld, een uitermate sterk uitgevoerd vechtsysteem: allen zorgden ze ervoor dat Final Fantasy VI beslist tot één van de hoogtepunten van de reeks behoort en wellicht zelfs het beste deel van de serie is. Direct na de ontwikkeling van het zesde deel ging Square aan de slag met een game die vaste bodem voor Japanse RPG’s bleek te hebben gelegd in het Westen. Hoewel Final Fantasy VII oorspronkelijk zou verschijnen op de Nintendo 64, kwam deze uiteindelijk in 1997 uit op Sony’s PlayStation.

In het Westen

Als één van de eerste RPG’s die van het 16-bit tijdperk de overstap maakte naar 3D-modellen (Suikoden, Dragon Quest V en Revelations: Persona deden het op de PlayStation bijvoorbeeld nog veelal met sprites), had Final Fantasy VII de weg opengehakt voor rollenspellen die de wereld afbeelden in drie dimensies. De game was commercieel gezien namelijk zo succesvol dat het spel verantwoordelijk wordt gehouden voor het succes van de Sony PlayStation. Niet alleen was Final Fantasy VII grafisch gezien zeer indrukwekkend, de game wist personages beter tot leven te toveren dan ooit met voor het eerst eigen kenmerken, persoonlijkheden, gevoel en emotie. Des te groter was de impact ook toen Aerith, één van de protagonisten uit het spel, in het zevende Final Fantasy-deel door de mysterieuze Sephiroth werd doorkliefd en vermoord.

Toch was voor de ontwikkeling van het genre op zich het zevende deel niet dé mijlpaal. Met name Final Fantasy VIII gaf namelijk een voorproefje van de toekomst van de reeks, waarmee het vele andere games achter zich liet. Het spel was één van de eerste rollenspellen die een zo cinematografisch mogelijke ervaring poogde te bieden, iets dat we terugzien in veel latere RPG-games als Lost Odyssey. Director Yoshinori Kitase wou vanaf het begin van de ontwikkeling van de game al een hybride tussen een fantasy stijl en een realistische stijl verwerken en deze is een blijver voor de reeks geworden. Het negende deel vormt hier de enige uitzondering op, omdat deze gelijkertijd met Final Fantasy VIII werd ontwikkeld en omdat het doel van de game was een moderne versie te maken van de oudere Final Fantasy-delen.

En nu

De Final Fantasy-reeks heeft sinds de PlayStation nog een aantal verbeteringen en toevoegingen geïmplementeerd, zoals het nieuwe vechtsysteem van Final Fantasy XII. De opmerkelijkste verandering sinds de PlayStation was overigens Final Fantasy XI Online (en later Final Fantasy XIV Online), die het bekende universum als MMO introduceerde. De keuze om ook aan deze ontwikkeling mee te doen laat wederom zien dat Final Fantasy naast nieuwe dingen uitvinden ook zeer succesvol is in het overnemen van nieuwigheden van anderen. Dit benadrukken de spin-offs van de reeks, die elke hoek van het RPG-universum verkennen maar al te goed. Binnenkort zullen we aan de slag kunnen met het vervolg op Final Fantasy XIII en ook deze zal weer een samenraapsel zijn van goede elementen, met daarnaast ook veel geïmplementeerde eigen ideeën. Het wiel is in ieder geval in Final Fantasy XIII-2, net als in de gehele loopbaan van Final Fantasy, niet per se uitgevonden, maar vaker is deze simpelweg heel goed gepolijst. Hierdoor kan de serie de ontwikkeling van de Japanse RPG als geen ander in beeld brengen.

Morgenavond zal de review van Final Fantasy XIII-2 op GamersNET verschijnen.