Het leek er al een tijdje op dat AGP dood was, maar de XFX 7800GS Extreme Edition bewijst dat een upgrade van een PC met AGP-slot niet automatisch een compleet nieuwe PC betekent.
Voorwoord
Wie een uitgebreide en technische review zoekt, die moet ik bij voorbaat helaas teleurstellen. Ten eerste hebben wij gewoonweg niet de middelen en tijd om een dergelijk diepgaand artikel te schrijven en ten tweede is GamersNet een site voor gamers en niet voor techneuten (die overigens wel welkom zijn). Dit artikel probeert dan ook niet de vragen “hoe snel is ‘ie nu precies” en “wat zit er nu technisch allemaal in” te beantwoorden, maar wel de vraag “heb ik wat aan deze kaart, of moet ik toch echt upgraden naar PCI-Express?”
Persoonlijke zoektocht
Mijn huidige game-PC is inmiddels al bijna 3 jaar oud. Economisch is het systeem dan ook zo goed als afgeschreven en voor mijn taken als reviewer begon het, voor de upgrade, ook steeds duidelijker te worden dat het geen nieuwe meer is. Steeds vaker moest ik resolutie en detail omlaag schroeven, om niet in een diashow te belanden en zaken als Shadermodel 3.0 en HDR moest ik ook al missen. Het ergste voorbeeld is nog wel de onlangs verschenen Rainbow Six: Lockdown: zelfs in 800×600 met de meeste grafische effecten op medium kon ik niet altijd over vloeiende beelden beschikken.
Om precies te zijn beschik ik over de volgende hardware:
– Intel Pentium 4 3,06 GHz (533MHz, HT) processor
– Asus P4G8X Deluxe moederbord, AGP, geen PCI-Express
– 2 x 512 MB Kingston ValueRAM, PC2100, CAS 2 geheugen
– MSI GeForce FX5950Ultra, 256 MB, AGP videokaart
– Creative Audigy 2 geluidskaart
– 80 GB WD IDE harde schijf
– 160 GB Seagate SATA harde schijf
– Lite-On 16x DVD-speler
– Thermaltake 420W voeding
Voor de niet-kenners: de processor begint een klein beetje ouderdom te vertonen en de videokaart is er eentje van twee generaties geleden. Het geheugen zou, met z’n PC2100-specificatie, ook beter kunnen.
Mijn initiële remedie: er aankomende periode ongeveer 2000 euro tegenaan gooien en een nieuwe PC aanschaffen. Denk aan een processor van over de 4 GHz (met keuzes als wel of geen dual core en 64-bit), 2 GB geheugen (DDR2 als het even kan), een Radeon X1900XTX of NVIDIA 7900 GTX-videokaart en wat andere bijpassende zaken. En dat dan over 2 à 3 jaar weer…
Mijn dilemma: 2000 euro is veel geld en in en na de zomer komen er een aantal zeer interessante zaken op de markt (AMD’s nieuwe socket & DDR2-ondersteuning, Windows Vista) waar ik niet echt op kan gaan zitten wachten, want tegen die tijd is de huidige hardware echt flink aan het verouderen. Tevens wist ik één ding ook zeker: vooral de videokaart is de bottleneck in het getoonde systeem. De FX5950Ultra was dan wel NVIDIA’s topproduct in de FX-serie, vergeleken met de daarop volgende 6xxx en 7xxx-serie is de ondersteuning en snelheid van pixel shaders echt onder de maat en laat dat nou net datgene zijn wat de mooie grafische effecten in de huidige generatie games neerzet. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar F.E.A.R. met de grafische effecten in High en Medium-mode en kijk eens wat je bij die laatste dan allemaal mist.
Of kijk even naar de cijfers die het systeem haalde. Voor deze becijfering heb ik 3DMark2003 en 2005 in de demomodus gebruikt, waarbij niets aan de instellingen te veranderen is. Net zoals jullie dus van die programma’s gebruik mogen maken. De resultaten waren als volgt:
Niet bepaald indrukwekkend, of wel? Voor een iets concreter voorbeeld heb ik ook F.E.A.R. erbij gepakt. De resolutie werd ingesteld op 1024x768x32, de grafische details werden op ‘High’ gezet. De ingebouwde benchmark kwam met het volgende:
Minimale FPS 5
Maximale FPS 20
Gemiddelde FPS 11
0-25 FPS 100%
25-40 FPS 0%
40+ FPS 0%
De hele demo kwam dus niet boven de 20 FPS! Pas bij 30 FPS zie je in principe geen gestotter meer, dus tel uit je winst…
In plaats van 2000 euro aan nieuwe hardware inclusief videokaart had ik volgens mij genoeg aan alleen een nieuwe videokaart. Probleem: zoek nog maar eens een nieuwe videokaart die
a) een AGP-slot als systeemeis heeft
b) niet te veel kost (300~350 euro is toch echt wel de limiet)
c) op z’n minst redelijk verkrijgbaar is
d) ook echt goede prestaties en ondersteuning voor nieuwe technieken voor minstens het aankomende jaar heeft (Shadermodel 3.0 bijvoorbeeld)
ATi’s Radeon X850XT PE AGP komt dan het dichtste in de buurt, want snel is die wel. Helaas is ‘ie wel te duur, slecht verkrijgbaar en niet in staat Shadermodel 3.0 toe te passen. Met andere woorden: een dure, moeizame upgrade die niet helemaal tot een bevredigend resultaat leidt.
De oplossing
En ineens kondigde NVIDIA enkele weken geleden een nieuw product aan: de 7800GS, oftewel de G70-core voor AGP-gebruikers. Kaarten met deze chip zouden ook nog eens snel en goed op de markt komen, met prijzen die, afhankelijk van de fabrikant, opties en verkoper, variëren van 275 tot 400 euro. Dat is alles wat ik zocht! Dus niet getreuzeld, snel eentje besteld en niet veel later had ik er eentje in mijn bezit: de XFX 7800GS Extreme Edition. Wat er zo Extreme aan is? De normale versie heeft een coresnelheid van 375 MHz en een geheugensnelheid van 1200 MHz, de Extreme Edition doet z’n werk op respectievelijk 440 en 1300 MHz. Tja, waarom zelf overclocken als je het zonder verlies van garantie door de fabrikant kunt laten doen, voor een relatief lage meerprijs…
Het installeren van zo’n nieuwe kaart is eenvoudig: computer starten met oude videokaart, drivers wegmikken, computer uit, monitor loskoppelen, oude kaart uit het AGP-slot, nieuwe kaart erin, niet vergeten extra voedingstekker erin te prikken, aanzetten, wachten op beeld, herinneren dat de monitorstekker er weer in moet, monitor aansluiten, drivers installeren & genieten van gamen (laatste stap minstens een jaar lang herhalen). Die extra voedingstekker is een puntje van aandacht: een beetje krachtige voeding is vereist. 350 Watt is het minimum, iets meer (400/450 Watt) is aan te raden voor een stabiele werking. En wie wil er nu midden in een game ineens alle opstartschermen weer langs zien komen?
De moeite waard?
Omdat ik beloofd heb geen lange technische review te plaatsen, bij deze gelijk de cijfers: 3DMark2003 en 2005 deden het volgende met dezelfde instellingen, maar een andere kaart:
Wat zie ik? Een verdubbeling in 3DMark2003 en een score die meer dan drie keer hoger is dan voorheen in 3DMark2005?!? Jazeker! Let daarbij even op de CPU scores van beide: deze zijn vrijwel gelijk en daar heb je het bewijs dat de videokaartupgrade alleen verantwoordelijk was voor deze stijging in punten. Niet zo heel gek ook: vooral 3DMark2005 maakt nogal gebruik van pixel shaders en andere geavanceerde technieken waar de FX-serie niet zo goed mee overweg kon en de G70-core kan ook sneller en meer textures en polygonen verwerken dan de NV35 waarop de FX5950Ultra is gebaseerd.
Maar genoeg punten en technisch gebabbel nu, tijd voor F.E.A.R.! Welke verbetering zag ik daar?
Minimale FPS 18
Maximale FPS 89
Gemiddelde FPS 42
0-25 FPS 14%
25-40 FPS 46%
40+ FPS 40%
Een gemiddelde FPS die van 11 naar 42 springt en niet onder de 18 duikt! Goed, 100% vloeiend is dat niet, maar de FX5950Ultra haalde de 18 nauwelijks. Die 14% die er schokkerig uit had moeten zien (0-25 FPS) heb ik overigens niet eens als zodanig ervaren.
Dit zijn overigens wel resultaten met de Extreme Edition van de 7800GS van XFX. De normale versie zal iets, maar niet veel, lager scoren, maar nog steeds een prettige ervaring neerzetten.
Conclusie
En dan nu de hamvraag: Is AGP oude troep en moet je voor een modern beetje gamen de hele PC gelijk upgraden? Nee! De 7800GS kan een in high-end gaming opzicht oudere PC nog erg goed met hedendaags gamen mee laten komen en kost aanzienlijk minder dan een complete upgrade. Het blijft natuurlijk wel uitstel van executie, maar die 1 à anderhalf jaar die ik het systeem nu extra heb gegeven, vind ik zeker de moeite waard.
Kunnen alle al wat oudere PC’s op deze manier opgepept worden? Ik antwoord hierop: bezint eer ge begint. Een PC die een kloksnelheid van minder dan 2,0 GHz heeft is gewoon echt te oud (voor 2,5 GHz als grens valt ook nog wat te zeggen). In dat geval kun je wel beter sparen voor een complete upgrade. In een dergelijke PC zal de 7800GS zich namelijk waarschijnlijk, ondanks dat de rest op volle toeren draait om een game weer te geven, behoorlijk vervelen…